Blisko połowa Polaków (42 proc.) przyznaje się, że wyrzuca żywność do śmieci – tak wynika z badania przeprowadzonego przez Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie¹.  Produktem, który najczęściej ląduje w koszu jest pieczywo (23,7%). Aż co 10 badany jako powód marnowania jedzenia wskazał brak pomysłu na to, jak zagospodarować w kuchni dany produkt. Podpowiadamy co zrobić, aby nie marnować żywności –  zwłaszcza chleba.  

Tuż za chlebem najczęściej wyrzucanymi artykułami spożywczymi są wędliny (12,8%) oraz świeże owoce (12,6%). Dlaczego marnujemy tyle jedzenia? Najczęstszy powód to zepsucie się żywności, ten czynnik wskazało 65,2% badanych, na kolejnym miejscu jest przegapienie terminu ważności (42%) oraz przygotowanie większej ilości jedzenia, niż udało się zjeść (26,5%). 

Kluczem do zmniejszenia ilości wyrzucanej żywności są przemyślane zakupy, ponieważ aż  ¾ Polaków (72,7%) kupuje żywność spontanicznie. Równie ważne jest także odpowiednie przechowywanie – tak, aby jedzenie się nie psuło - dotyczy to również chleba. Jak więc przechowywać pieczywo, żeby jak najdłużej zachowało świeżość? 

Co służy pieczywu? 

Woreczki lub torebki foliowe są niezbędne, jeśli kupujemy chleb w piekarni lub sklepie i nie mamy ze sobą żadnego innego opakowania. Natomiast już w domu, warto przełożyć wypieki do materiałowego woreczka, na przykład z lnu lub do chlebaka, najlepiej z drewna lub metalu.

- Przechowywanie chleba w folii mimo tego, że chroni przed przenikaniem pieczywa innymi zapachami, może spowodować zbieranie się wilgoci i nie zapewnia właściwego obiegu powietrza. Nie rekomenduje się również wkładania chleba do lodówki. Zbyt niska temperatura może spowodować utratę wody w chlebie, a w konsekwencji zmniejszyć  walory smakowe. Aby wydłużyć świeżość pieczywa, należy je przechowywać w temperaturze pokojowej, w suchym miejscu – tłumaczy Katarzyna Piotrowska, dietetyk współpracująca z piekarnią Asprod. 

Decyzje jakie podejmujemy podczas zakupów również mogą pomóc ograniczyć marnowanie żywności. Przede wszystkim kupujmy tyle chleba, ile potrzebujemy. To, jak długo kupiony przez nas chleb będzie świeży, zależy w dużej mierze od składników, z jakich został wykonany.

– Kupujmy sprawdzone pieczywo z piekarni, które stawiają na jakość i tradycyjne metody wypieku. Chleb wysokiej jakości, przygotowany przy użyciu naturalnych składników, dłużej zachowa świeżość. Wtedy nie ma potrzeby dodawania innych substancji niż te, które powinny znajdować się w chlebie. Na przykład prawdziwy chleb na zakwasie nie potrzebuje żadnych substancji konserwujących, żeby dłużej zachować świeżość, ponieważ taką rolę z samej swojej natury, spełnia właśnie zakwas. Dodatkowo należy pamiętać, że z reguły pieczywo przygotowywane na bazie mąki żytniej lub razowej swe walory smakowe zachowuje dłużej niż pieczywo z białej mąki pszennej – mówi Agnieszka Dominiak, dyrektor sklepów piekarni Asprod. 

Co zrobić z  pieczywem, które nam zostało?

Kiedy chleb już nie jest „pierwszej świeżości” ale wciąż nadaje się do spożycia, postarajmy się inaczej go wykorzystać w kuchni, tak żeby nie wylądował w koszu.

- Każdy piekarz wie, ile serca wkłada się przygotowanie bochenka chleba. Przygotowanie pieczywa to długotrwały proces, pochłaniający nawet do kilkunastu godzin. Trudno się pogodzić z tym, że pieczywo, które jest tak ważne w polskiej tradycji, jest przez część Polaków po prostu wyrzucane - mówi Jarosław Krystkiewicz, który od ponad 15 lat pracuje jako piekarz w piekarni Asprod

Przy dobrej jakości, świeżym chlebie wystarczy masło z plasterkiem pomidora, aby przygotować pyszną i wartościową kanapkę. Przy pieczywie, które już trochę poleżało, potrzeba odrobiny więcej fantazji, natomiast efekty są tego warte.

- Czerstwy chleb możemy wykorzystać do przygotowania wszelkiego rodzaju grzanek, tostów czy zapiekanek: z serem żółtym, z pomidorami, z pieczarkami lub na słodko, na przykład tosty francuskie – przekonuje dietetyk Katarzyna Piotrowska. Osoby, które zwracają uwagę na kalorie, zamiast sera żółtego mogą wybrać pastę warzywną lub podgrzać chleb w piekarniku zamiast go smażyć  – tak przygotowany będzie równie smaczny. 

Jeśli nie przepadamy za gorącymi kanapkami możemy wykorzystać pieczywo do przygotowania… kotletów. Namoczona bułka w wodzie doskonale się sprawdzi jako dodatek do kotletów mielonych: zarówno mięsnych, jak i warzywnych. Ale to nie wszystko. Znawcy kuchni wiedzą też, jak ważna jest odpowiednia konsystencja sosu: dodanie kromki chleba bez skórki pod koniec gotowania pomoże zagęścić sos. Do takich zastosowań najlepiej się sprawdzi razowiec bez dodatku ziaren. Czerstwy chleb zabłyśnie smakiem również w pysznej, lekkiej sałatce: panzaelli. 

¹ Na podstawie "Badanie ilościowe na reprezentatywnej próbie Polaków powyżej 18. roku życia w aspekcie marnotrawstwa żywności" prof. dr hab. D. Kołożyn-Krajewska, dr inż. B. Bilska, dr inż. M. Tomaszewska, SGGW 2019